Buly časy, koly Ĺviv ščoroku na desiatky miĺjoniv hryveń zbahačuvavsia za rachunok prodažu zemli ta ob’jektiv neruchomosti. Siohodni ce vže u mynulomu. V Ukrajini značno znyzylasia dilova aktyvnisť, ta j neruchomosti u mista zalyšylosia nebahato. Zarobliaty košty po-inšomu bahato ukrajinśkych mist šče ne navčylysia. Jakščo misceva vlada choče realizuvaty jakýś proekt, jedyný vychid — kredyty. Odnak kredyty, naviť uziati z blahymy namiramy, u nastupni roky často stajuť neposyĺnym tiaharem dlia sociaĺnoji sfery. Vže zaraz u Ĺvova vynykly čymali problemy iz vyplatoju zarobitnoji platy pracivnykam biudžetnoji sfery, ne kažučy vže pro košty na remont budynkiv ta inšych ob’jektiv komunaĺnoji sfery.
Holovne pytannia pislia šyroko rozreklamovanoho provedennia v Ukrajini Jevro-2012 — borhy. A jich u mista na siohodni razom iz vidsotkamy nazbyraloś až 921,6 mln. hrn. za nynišnim kursom dolara i jevro, oskiĺky kredyty SB ta JEBRR slid povertaty u vidpovidnij valiuti. I ce lyše priami zapozyčennia Ĺvova ta kredyty komunaĺnych pidprýemstv, povernennia jakych harantuvala Ĺvivśka miśka rada.
Peršý po-spravžniomu velyký kredyt u 24,5 mln. dol. Ĺvovu nadav u 2001 roci Svitový bank pid harantiji Kabinetu ministriv. Meta bula spravdi blahoju: modernizacija «Ĺvivvodokanalu». Na toj čas vodu u misti podavaly za hrafikom po šisť hodyn na dobu. Prohramu pidprýemstvo vykonalo, ale borhiv ne splačuje. V rezuĺtati ci košty dovedeťsia viddavaty mistu. Ale, krim tila kredytu i vidsotkiv za nym, Ĺvivśka miśka rada takož musyť splačuvaty peniu i štrafy za solidarnoju vidpovidaĺnistiu. Nyni suma nevyplačenoho za mynuli roky borhu razom iz peneju stanovyť blyźko 60 mln. hrn. Razom iz solidarnym borhom — 95 mln. hrn. Ce do 2012 roku, a z 2012-ho po 2021 rik za cym zapozyčenniam pidprýemstvu sumarno šče slid bude vyplatyty 188,5 mln. hrn. — 141,5 mln. hrn. osnovnoho tila borhu i 47,4 mln. hrn. vidsotkiv. Dlia «Ĺvivvodokanalu» ce nepidjomna suma.
Jak zajavyv v.o. dyrektora «Ĺvivvodokanalu» Stepan Pakiž, pidprýemstvo zmože pohasyty jich lyše u razi, jakščo deržava poverne zaborhovani košty za riznyciu v taryfach.
A ce blyźko 132 mln. hrn. «Jakby nam deržava viddala ti 132 mln. hrn., to my jich spriamuvaly b na pohašennia pozyky Svitovoho banku. Inšý mechanizm tiĺky odyn — košty z miśkoho biudžetu. Siohodni miśký biudžet takoji možlyvosti ne maje», — povtoryv slova pidlehloho miśký holova Ĺvova Andrij Sadový. Prote Minfin Ukrajiny u lysti do Ĺvivśkoji miśkoji rady povidomyv pryblyzno take: vy sobi bavtesia, ale tych hrošej vam nichto ne zbyrajeťsia daruvaty. Naslidkom takoji polityky mista, vvažaje deputat Ĺvivśkoji miśkoji rady, holova postijnoji deputatśkoji komisiji finansiv ta planuvannia biudžetu Jaromyr Samahaĺśký, može staty te, ščo Kabinet ministriv podasť do sudu na bankrutstvo komunaĺnoho pidprýemstva. V rezuĺtati «Ĺvivvodokanal» perejde u pryvatni ruky. Čýi, nevažko zdohadatysia.
Nastupný kredyt za iniciatyvoju miśkoho holovy Andrija Sadovoho Ĺvivśka miśka rada vziala z «patriotyčnych mirkuvań» — na potreby Jevro-2012. Ne zachotivšy viddaty pryvatnomu investoru budivnyctvo novoho stadionu ta rekonstrujuvaty stadion «Ukrajina», miśký holova vyrišyv zbuduvaty nový ob’jekt za košty miśkoho biudžetu ta zapozyčennia. U 2008 roci z velykoju pompoju Ĺvivśka miśka rada pozyčyla v Oščadbanku 200 mln. hrn. pid… 20% ričnych.
Dali, hadaju, nemaje potreby perepovidaty vidomi reči. Stadion, jak i inši ob’jekty Jevro-2012, lih na pleči deržavnoho biudžetu, a misto pry ciomu pozbavyly kiĺkoch desiatkiv hektariv zemli. Možlyvo, dobre, ščo vse tak skinčylosia, bo dlia zvedennia stadionu Ĺvovu dovelosia b išče hlybše zalazyty u borhovu jamu. Ščo ž do isnujučoho borhu, to častynu z cych hrošej vykorystaly za pryznačenniam, častynu poklaly na depozyt, ščob kompensuvaty vidsotky za kredytom. U rezuĺtati mistu dovedeťsia povernuty za stadion zahalom 135 mln. hrn., z jakych 18 mln. vyplatyly 2012 roku, 18 mln. povertatymuť 2013-hoi 99 mln. — 2014-ho (z jakych 9 mln. — ce vidsotky za pivroku, a 90 mln. — osnovna suma). Oskiĺky kredyt braly pid 20% ričnych, mistu za p’jať rokiv dovodyťsia viddavaty sumu vdviči biĺšu, niž otrymaly. Nazyvajeťsia, zarobyly.
Odnak ce lyše kvitočky. Za Ĺvovom čysliaťsia šče dva borhy: «Ĺvivelektrotransu» — 12 mln. jevro ta «Ĺvivavtodoru» — 26 mln. jevro, vziati u JEBRR dva roky tomu na desiať rokiv dlia modernizaciji pidprýemstva ta rekonstrukciji tramvajnych kolij maršrutiv №2 i №6. Častynu cych robit uže vykonano. Harantom borhovych zobov’jazań takož vystupaje Ĺvivśka miśkrada. Za normaĺnych obstavyn ci košty maly b viddavaty komunaĺni pidprýemstva zi svojich dochodiv. Ta jaki dochody u «Ĺvivelektrotransu»? Dlia dochidnoji roboty pidprýemstva vartisť kvytka potribno bulo b zbiĺšyty do rivnia, jakoho nichto ne v zmozi zaplatyty. «Poza sumnivom, rozrachovuvatysia za kredyty svojich komunaĺnych pidprýemstv dovedeťsia mistu jak harantu zobov’jazań», — robyť vysnovok deputat Ĺvivśkoji miśkrady Jurij Kuželiuk.
Do toho ž na 2012 rik prypav termin splaty za oblihacijamy seriji A i V, vypuščenymy mistom šče u 2007-mu na sumu 92 mln. hrn. na hospodarśki potreby. Peršu sumu u 50 mln. hrn. bulo splačeno šče vlitku cioho roku. Reštu koštiv misto malo vyplatyty 20 hrudnia. Zbyraty ci hroši dovelosia šliachom nedofinansuvannia ob’jektiv sociaĺnoji sfery.
Za danymy departamentu finansovoji polityky Ĺvivśkoji miśkrady, u 2012 roci Ĺvovu sumarno razom iz vidsotkamy potribno vyplatyty svojim kredytoram 163 mln. hrn. Deščo menše — 117 mln. hrn. — mistu dovedeťsia splatyty 2013-ho. Najvažča sytuacija može sklastysia u 2014 roci, koly treba bude viddaty 194 mln. hrn. Siudy uvijšly «stadionný» borh, borhy «Ĺvivvodokanalu», «Ĺvivelektrotransu» i «Ĺvivavtodoru». Ostannij platiž za nynišnimy borhamy prypadaje na 2021 rik. Očevydno takož, ščo vsi ci sumy zrostuť, jakščo ukrajinśka hryvnia ne vstojiť pered dolarom ta jevro.
«Beručy kredyty dlia dovhostrokovych prohram, vlada povynna rozumity, ščo vidsotky dovedeťsia viddavaty iz zahaĺnoho biudžetu, a tilo kredytu — z biudžetu rozvytku. A ce označaje, ščo dovedeťsia urizaty vydatky na zarobitnu platu pracivnykam medyčnych, osvitianśkych ustanov, inšych biudžetnych orhanizacij (zahaĺný biudžet). A splata za tilo kredytu z biudžetu rozvytku nadali potiahne za soboju ekonomiju na remonti škil, likareń, žytlovych budynkiv, prydbanni transportu toščo. Bo niščo z nizvidky ne bereťsia», — zaznačyv Jurij Kuželiuk.
Siohodni, za joho slovamy, Ĺviv postupovo ruchajeťsia «hrećkym» šliachom. «Defolt — ce zanadto, a ot sankciji na zaboronu mistu braty kredyty možuť zaprovadyty. I todi vsi sociaĺni proekty bude zamoroženo. Struktura ŽKH maje velyčezni problemy. Oskiĺky biudžet rozvytku mista napovniuvavsia za rachunok podatkiv ta za košty vid prodažu zemli, majna, to nyni cej proces pryzupyneno, zemlia i majno prodajuťsia slabko, tož zmin do zakinčennia kryzy ne očikujeťsia», — vvažaje vin.
Perši oznaky majbutnioji kryzy pomitni vže zaraz. Misto j dosi ne rozrachuvalosia z pidriadnymy orhanizacijamy za vykonani do Jevro-2012 roboty, borh siahaje blyźko 60 mln. hrn. Skladnoju je sytuacija iz vyplatoju zarobitnoji platy biudžetnym orhanizacijam, peredusim osvitianam. Do kincia roku mistu neobchidno bulo deś uziaty na ci potreby 44 mln. hrn. Pislia vsich «obrizań» inšych statej biudžetu ciu sumu bulo zmenšeno do 25 mln. hrn. Jak povidomyv Jaromyr Samahaĺśký, «vočevyď, dovedeťsia „zalizty“ u fond oplaty praci sičnia 2013 roku, ščob cymy hrišmy vyplatyty zarplatu za hrudeń 2012-ho». Problemu z išče 40 mln. hrn., jakych mistu brakuvalo na vyplatu zarobitnoji platy pracivnykam medyčnoji haluzi, upravlinnia ochorony zdorov’ja Ĺvivśkoji miśkrady uspišno rozv’jazalo… vidpravyvšy medykiv u neoplačuvanu vidpustku! Spravedlyvosti zarady slid zauvažyty, ščo nedofinansuvannia zarplaty stalosia z vyny «profesijnoho» uriadu, jaký ne peredbačyv u deržbiudžeti vidpovidnych džerel nadchodžeń dlia mista.
Jak vvažaje Jaromyr Samahaĺśký, holovna pryčyna skladnoji sytuaciji navkolo borhiv Ĺvova — pohaný menedžment i take ž pohane upravlinnia borhovymy zobov’jazanniamy. Prymirom, dva roky tomu «Ĺvivelektrotrans» vziav u JEBRR zi zhody deputativ 12 mln. jevro na rekonstrukciju svojeji infrastruktury. Za cej čas pidprýemstvo ne vykorystalo z cych koštiv žodnoho centa. Prote zmušene platyty 1,8 mln. hrn. za jich obsluhovuvannia. Čomu vlada ne domovylasia z bankom pro vidkladennia cych koštiv na nastupný rik, ščob ne platyty za rezervuvannia?
Šče 5 mln. hrn. Ĺvovu dovedeťsia splatyty za rišenniamy sudiv za prohranymy procesamy, z jakych ponad miĺjon — za nezakonne zviĺnennia z roboty pracivnykiv miśkoji rady. Ce — priami vtraty biudžetu.
JE pryncyp: jakščo tobi brakuje koštiv, značyť, potribno biĺše zarobliaty abo menše vytračaty. Siohodni u misti duže bahato prymiščeń komunaĺnych pidprýemstv ne vykorystovujuťsia. Jakby tudy prýšly orendari, ce popovnylo b biudžet.
Krim toho, misto bahato vtračaje na hromizdkomu aparati upravlinnia, na utrymannia jakoho ščoroku vytračajeťsia ponad 100 mln. hrn. Upravlinśký aparat, na dumku JA.Samahaĺśkoho, je ne lyše nadto vytratnym, a j ukraj neproduktyvnym. Šliach vid prýniattia rišennia do joho vykonannia zavelyký. Bahato lanok, jaki často dubliujuť funkciji odna odnoji, konkurujuť miž soboju. Pereškodžajuť u prochodženni rišeń departamenty, jaki sebe vyčerpaly. Nyni struktura upravlinnia vyhliadaje tak: miśký holova, zastupnyk, kerivnyk departamentu, kerivnyk upravlinnia, kerivnyk viddilu, vykonaveć… JE j porušennia zakonu. Napryklad, u skladi odnoho z departamentiv (jurydyčnoji osoby) je upravlinnia, jake takož je jurydyčnoju osoboju! Buď-jake komunaĺne pidprýemstvo maje nad soboju rajadministraciju, viddil, departament, zastupnyka miśkoho holovy. A, jak vidomo, sim bab — sim rad, a dytia bezpupe.
Neščodavno miśký holova vnis na rozhliad deputativ novu upravlinśku strukturu, jaka ne lyše ničoho ne zminiuje na krašče, a naviť robyť upravlinśký aparat išče skladnišym. Zokrema, proponujeťsia peretvoryty viddil kadriv… na upravlinnia. A ce — svij balans, aparat upravlinnia, buchhalterija, bo ce — jurosoba. A čym cia jurosoba upravliaje? Fiksuje prýniattia liudej na robotu i vede osobovi spravy.
«Na žaĺ, zakonodavstvo ne vrehuliovuje vidnosyn miž terytoriaĺnoju hromadoju i orhanamy samoupravlinnia, miž vykonavčymy orhanamy vlady i deputatamy. U Zakoni „Pro misceve samovriaduvannia v Ukrajini“ zaznačajeťsia, ščo vidpovidaĺnisť za vykonannia biudžetu nesuť vykonavči orhany vlady, ščo vony pidzvitni predstavnyćkym orhanam. Ale reaĺno vsia vidpovidaĺnisť i pidkontroĺnisť pered deputatamy zvodiaťsia do zasluchovuvannia miscevoji vlady, ščo vona zrobyla uprodovž roku. Krapka. Biĺše nijakoho vplyvu ne peredbačeno. Ne vrehuliovani pytannia rozpusku miśkoji rady čy vidpravlennia miśkoho holovy u vidstavku. Spočatku treba dovesty porušennia zakonu u sudi», — nahološuje JA.Samahaĺśký.
Siohodni deputaty miśkoji rady ne majuť žodnoho vplyvu na kadrovu polityku miśkoho holovy. U miśkradi praciuje kerivnyk komunaĺnoho majna, na jakoho bulo skladeno protokoly pro korupcijnu dijaĺnisť. Zate inšych kerivnykiv, jaki dosiahly dobrych rezuĺtativ, zviĺniajuť. Za zakonom rada maje vplyv lyše na formuvannia vykonkomu ta zatverdžennia zastupnykiv miśkoho holovy. Ale pravo na vnesennia jich kandydatur je tiĺky u mera. Odnak spravžnisińka nisenitnycia u tomu, ščo miśký holova doviv do absurdu instytut vykonuvačiv obov’jazkiv.
Nyni biĺšisť kerivnykiv viddiliv, departamentiv — ce v.o. U taký sposib mer deržyť cych liudej na korotkomu povidku, i ce tryvaje rokamy. Ce robyť jich ne tiĺky bezpravnymy, a j beziniciatyvnymy kerivnykamy, holovne dlia jakych — zazyraty u rot načaĺstvu, ščob časom čohoś ne podumalo.
«Holovna problema ne u tomu, ščo Ĺviv maje borhovi zobov’jazannia na sotni miĺjoniv hryveń. Dlia Ĺvova ce nebahato. Problema v inšomu, — vvažaje zaviduvač kafedry mižnarodnych ekonomičnych vidnosyn Ĺvivśkoji komercijnoji akademiji Viktor Ševčuk. — Miśka vykonavča vlada ne maje čitkoji stratehiji jich pohašennia. Pro inšu praktyku svidčyť pryklad mista Krakova. Pobratym Ĺvova maje borhovych zobov’jazań na 2 mlrd. zlotych. Spivvidnošennia borhu i nadchodžeń do miśkoho biudžetu — 60% — porivnianne z ĺvivśkym. Prote na sajti Krakova kožen ochočý može oznajomytysia z informacijeju, jak, za rachunok jakych koštiv i v jaki terminy misto zbyrajeťsia pohasyty vsi svoji zobov’jazannia. U Ĺvova takoji stratehiji nemaje».
JE pytannia i do vykorystannia kredytiv. Zazvyčaj, jak zauvažuje V.Ševčuk, misto deklaruje choroši reči: polipšennia vodopostačannia, tramvaj na Sychiv, transportni rozv’jazky toščo. Ale cym use i obmežujeťsia. Prokladannia tramvaju do Sychova — skladne technične zavdannia. Ale de rozrachunky? Ščo ce dasť mistu? Za rachunok jakych nadchodžeń bude pokryto ci vytraty? U tomu ž Krakovi vse jakoś prostiše. Vytratyly 410 mln. zlotych na dva stadiony, a šče za 200 mln. zlotych pobuduvaly try transportni rozv’jazky, nový operný teatr, vidremontuvaly dorohy… Za čitkymy i publičnymy pidrachunkamy vlady, vsi ci zachody prynesuť mistu dodatkovi nadchodžennia, neobchidni dlia vyplaty borhiv bankam. Vid ĺvivśkoji vlady cioho vy ne počujete.
Natomisť u Ĺvovi je inše. Dlia obsluhovuvannia novoho stadionu ščoroku potribno 18—20 mln. hrn. Jak vidomo, ĺvivśký FK «Karpaty» vidmovyvsia hraty na novomu stadioni. I choča vlasnykom stadionu je deržava, vynykaje pytannia ščodo joho podaĺšoho vykorystannia, tobto za rachunok jakych prybutkiv — vesiĺ, hladiatorśkych bojiv — cej ob’jekt planujeťsia utrymuvaty?
I nasamkineć neprýemna novyna. Za pidrachunkamy ekspertiv, vartisť zemli poblyzu stadionu, jaka sluhuvala zastavoju za kredytom, za ostanni roky vpala u kiĺka raziv. Jakščo u 2008 roci sotka koštuvala do 15 tys. dol., to siohodni — ščonajbiĺše
1,5 tys. Tož vychodyť, ščo borhovi zobov’jazannia Ĺvova zrostajuť, a aktyvy, za rachunok jakych jich možna profinansuvaty, padajuť u cini.
Pytannia borhiv, jak i kadrovoji polityky, zrozumilo, vyklykaje u ĺvivśkych deputativ nezadovolennia. Dechto z nych naviť proponuje vidpravyty miśkoho holovu u vidstavku. Inši zaperečujuť. Bo chto, movliav, za takych umov pohodyťsia očolyty miśký uriad? Ot i vychodyť, ščo borhy Ĺvova — najkrašča harantija dlia miśkoho holovy vtrymatysia u svojemu krisli. Ale i ĺviv’jany povynni narešti zrozumity, ščo rozplačuvatysia za nych dovedeťsia ne kerivnyctvu mista, a kožnomu žyteliu. Tomu ničoho obražatysia, jakščo na holovu j nadali padatymuť balkony, u misti stojatyme smorid, dachy u budynkach protikatymuť, a taryfy na komunaĺni posluhy zrostatymuť.
Dzerkalo tyžnia
Za materialamy osp-ua.info